Derventa se nalazi na sjeveru Bosne i Hercegovine, u Republici Srpskoj. Derventa je grad bogate istorije, kulture, privrede i zabave, koji privlači mnoge posjetioce i turiste. U ovom članku ćete saznati više o njegovom nastanku, razvoju, znamenitostima i manifestacijama.
Nastanak i razvoj Dervente
Derventa je nastala u 16. vijeku, za vrijeme osmanske vladavine. Pouzdano se zna da je postojala prije austrijskog napada na Bosnu 1716. godine. Prema podacima iz 19. vijeka, Derventa je imala tvrđavu sa kvadratnom osnovom i dva bedema, koja je služila za odbranu od neprijatelja. Tvrđava je više puta rušena i obnavljana, a posljednji put je porušena 1890. godine.
Derventa je u osmanskom periodu bila važno trgovačko i zanatsko mjesto, koje je imalo oko 200 kuća. U 19. vijeku, za vrijeme austrougarske uprave, Derventa je doživjela brzi razvoj i modernizaciju. Izgrađen je parni mlin, tkačnica, štamparija, vodovod, željeznica, bolnica, škole i druge javne ustanove1. Derventa je postala jedan od najvećih gradova u Bosanskoj Posavini, sa oko 3.200 domaćinstava.
U 20. vijeku, Derventa je pretrpjela velika stradanja i razaranja u oba svjetska rata, ali je uspjela da se obnovi i napreduje. Nakon Drugog svjetskog rata, Derventa je postala industrijski centar, sa brojnim fabrikama tekstila, kože, obuće, metalurgije, metaloprerade, građevinarstva, grafičke industrije i drugih djelatnosti. U 80-im godinama, Derventa je imala oko 57.000 stanovnika, od kojih je 13.500 bilo zaposleno.
U posljednjem ratu, Derventa je ponovo bila na udaru sukoba i patnje. Grad je bio pod opsadom i granatiranjem, a mnogi stanovnici su poginuli, ranjeni, prognani ili nestali. Nakon rata, Derventa je postala dio Republike Srpske, a njeni stanovnici su se trudili da obnove i ožive grad. Prema popisu iz 2013. godine, u gradu Derventi je živjelo 12.680 stanovnika, a u opštini Derventa 27.404.
Znamenitosti i manifestacije Dervente
Derventa je grad koji ima mnogo toga da ponudi svojim posjetiocima i turistima. U gradu se nalaze brojni kulturno-istorijski spomenici, kao što su:
- Pravoslavna crkva Uspenja Presvete Bogorodice – Velika Gospojina, koja je izgrađena 1855. godine, a osveštana 1862. godine. Crkva je građena u stilu klasicizma, sa elementima baroka i neoromantike. Ima bogatu unutrašnju dekoraciju i ikonostas, koji je djelo slikara Stevana Todorovića. Crkva je proglašena nacionalnim spomenikom BiH.
- Katolička crkva Svete Ane, koja je izgrađena 1898. godine, a obnovljena 2002. godine. Crkva je građena u stilu neogotike, sa vitražima i oltarom od bijelog mramora1. Crkva je takođe nacionalni spomenik BiH.
- Spomenik palim borcima u Narodnooslobodilačkom ratu, koji je podignut 1961. godine, a obnovljen 2010. godine. Spomenik je djelo vajara Antuna Augustinčića, a predstavlja skulpturu partizana sa puškom u ruci. Spomenik je smješten u parku u centru grada, gdje se nalaze i spomen-ploče sa imenima poginulih boraca.
- Spomenik palim borcima u Otadžbinskom ratu, koji je podignut 2004. godine, a obnovljen 2014. godine. Spomenik je djelo vajara Dragana Radenovića, a predstavlja skulpturu srpskog vojnika sa krstom u ruci. Spomenik je smješten na Trgu srpskih ratnika, gdje se nalaze i spomen-ploče sa imenima poginulih boraca.
Derventa je takođe grad koji ima bogat kulturni i zabavni život, koji se ogleda u raznim manifestacijama, kao što su:
- Derventski vašar, koji se održava svake godine na pravoslavni praznik Veliku Gospojinu, 28. avgusta, i ima tradiciju od 1851. godine. Vašar je privredno-zabavna manifestacija međunarodnog karaktera, jedna od najstarijih i najvećih u BiH i bivšoj Jugoslaviji. Na vašaru se mogu vidjeti i kupiti razni proizvodi domaće radinosti, rukotvorine, suveniri, narodne nošnje, nakit, med, rakija, sir, kajmak, domaći kolači i drugo. Takođe, na vašaru se mogu uživati u raznim specijalitetima lokalne kuhinje, kao što su ćevapi, pljeskavice, burek, pita, sarma, grah, gulaš, roštilj i drugo. Za one koji vole zabavu i avanturu, vašar nudi i brojne atrakcije, kao što su ringišpil, autići, vlakić, tobogan, trambolina, vrtuljak, šutiranje golova, bacanje kolutova, pucanje iz vazdušne puške, bacanje kockica, tombola i drugo. Na vašaru se takođe mogu čuti i vidjeti razni muzički izvođači, od narodne, zabavne, pop, rok, do elektronske muzike. Svake godine, na vašaru nastupaju poznate zvijezde sa prostora bivše Jugoslavije, kao što su Lepa Brena, Halid Bešlić, Željko Joksimović, Dino Merlin, Zdravko Čolić, Severina, Jelena Rozga, Aca Lukas, Ceca, Dara Bubamara, Mile Kitić, Sinan Sakić, Šaban Šaulić i mnogi drugi. Vašar je od pretprošle godine na Listi nematerijalnog dobra Srpske.
- Sajam privrede i turizma, koji se održava u okviru Derventskog vašara, i predstavlja priliku za promociju i saradnju privrednih subjekata iz Dervente i okoline, kao i iz drugih dijelova BiH i regiona. Na sajmu se izlažu proizvodi i usluge iz raznih oblasti, kao što su poljoprivreda, prehrambena industrija, građevinarstvo, metalurgija, tekstil, obuća, koža, drvna industrija, elektrotehnika, informatika, turizam, ugostiteljstvo i drugo. Sajam je mjesto gdje se mogu ostvariti poslovni kontakti, razmijeniti iskustva i informacije, dogovoriti saradnja i poslovi.
- Somijada i fišijada, koje se održavaju u okviru Derventskog vašara, i predstavljaju takmičenje u lovu soma i pripremi ribljeg paprikaša. Somijada je manifestacija koja ima tradiciju od 1968. godine, a fišijada od 1994. godine. Na ovim manifestacijama učestvuju ribolovci i kulinari iz Dervente i okoline, ali i iz drugih gradova i država. Cilj ovih manifestacija je da se promoviše ribolov kao sport i rekreacija, kao i da se očuva i unaprijedi rijeka Ukrina, koja je bogata ribom, posebno somom.
- Turniri u odbojci na pjesku i rukometu, koji se održavaju u okviru Derventskog vašara, i predstavljaju sportsko-rekreativne manifestacije, koje okupljaju ljubitelje ovih sportova iz Dervente i okoline, kao i iz drugih gradova i država. Na ovim turnirima učestvuju muške i ženske ekipe, koje se nadmeću za novčane nagrade i pehare. Turniri se održavaju na terenima za odbojku na pjesku i rukomet, koji se nalaze u blizini Sajmišta, gdje je i vašar.
- Motorijada, koja se održava u okviru Derventskog vašara, i predstavlja moto-skup, koji okuplja ljubitelje motocikala iz Dervente i okoline, kao i iz drugih gradova i država. Na motorijadi se organizuju razne aktivnosti, kao što su defile motocikala gradom, moto-igre, moto-žurke, koncerti, izbor za mis motorijade i drugo. Motorijada je manifestacija koja ima za cilj da promoviše moto-kulturu, kao i da podigne svijest o bezbjednosti u saobraćaju.
Za kraj …
Derventa je grad koji ima mnogo toga da ponudi svojim posjetiocima i turistima. U gradu se nalaze brojni kulturno-istorijski spomenici, koji svjedoče o njegovoj dugoj i bogatoj istoriji. Grad je takođe poznat po svojim privrednim i zabavnim manifestacijama, koje privlače brojne ljude iz različitih krajeva. Derventa je grad koji vrijedi posjetiti i upoznati. Nadam se da ste uživali u ovom članku i da ste saznali nešto novo i zanimljivo o Derventi. Ako ste već bili u Derventi, podijelite sa nama vaše utiske i doživljaje u komentarima. Ako niste, pozivam vas da posjetite Derventu i uživate u njenim ljepotama i zanimljivostima. Vidimo se u Derventi!
